بررسی « انطباق سال تحصیلی با فرایند تولید در رشته های کشاورزی» در شورای عالی آموزش و پرورش

مهندس عابدین آریانپورکارشناس کشاورزی دفتر طراحی و تولید بسته های یادگیری فنی و حرفه ای و کاردانش از بررسی ماده واحده « انطباق سال تحصیلی با فرایند تولید در رشته های کشاورزی»در شورای عالی آموزش و پرورش خبر داد:

آموزش کشاورزی در آموزش و پرورش با چالش های متفاوتی نسبت به سایر زمینه ها و رشته ها روبرو است؛ زیرا شرایط آموزش در این بخش تحت تأثیر عوامل طبیعی مانند شرایط آب و هوایی و نیاز متفاوت محصولات کشاورزی در مناطق مختلف کشور است. از آنجایی‌که کشور عزیزمان ایران از شرایط آب و هوایی متنوعی برخوردار است در بیشتر نقاط کشور(به ویژه مناطق سرد و معتدل) با آغاز سال تحصیلی، فرایند تولید محصولات کشاورزی(زراعی، باغی و دامی)، استفاده از ماشین­های کشاورزی و فراوری آنها پایان یافته است و بالعکس با فراهم شدن شرایط و فعال شدن بخش کشاورزی، سال تحصیلی پایان می­یابد. به همین دلیل بخشی از درس­های کارگاهی رشته­ های کشاورزی در زمان 9 ماهه نظام آموزشی فعلی نمی­گنجد و آموزش آن­ها به‌صورت ناقص و یا نظری انجام می­گیرد که با آموزش مبتنی بر شایستگی همخوانی ندارد.

به همین منظور در راستای سند تحول بنیادین به ویژه راهکار10-21 «باز طراحی و ساماندهی تقویم سال تحصیلی با رعایت انعطاف و توجه به شرایط اقلیمی و با تأکید بر بهینه سازی تعطیلات» با آغاز برنامه ریزی نظام جدید جلسات متعددی با حضور هنرآموزان(معلمان)، مدیران هنرستان­های کشاورزی، کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی (مراکز تحقیقات و اجرا) و نمایندگان دفتر آموزش فنی و حرفه­ ای و کاردانش برگزار شد که خوشبختانه در ششم شهریور ماه سال 98 جلسه­ای که با هماهنگی سرپرست دفتر طراحی و تولید بسته های یادگیری آقای مهندس بهمنی و حضور ریاست محترم سازمان جناب آقای دکتر ذوعلم، مشاور رئیس سازمان آقای دکتر دوراندیش، سرپرست معاون طراحی و تولید بسته های یادگیری حجت الاسلام صدوقی، خبرگان کشاورزی و نماینده های معاونت متوسطه انجام گرفت، منطبق کردن سال تحصیلی با  فرایند تولید به تصویب رسید و رئیس محترم سازمان در آن جلسه دستور تدوین ماده واحده مربوطه را صادر نمودند. ماده واحده مذکور در مورخه 98/10/10 با همت و پیگیری­ های آقای دکتر ملکی و ریاست محترم سازمان برای بررسی در شورای عالی آموزش و پرورش برای مقام عالی وزارت ارسال شد. هر چند بررسی این ماده واحده در شورای عالی آموزش به دلیل وضعیت پیش آمده (بیماری کرونا)  و سیاست های تعیین شده در ستاد ملی مبارزه با کرونا به تعویق افتاده اما امید است پس از فراهم شدن شرایط، با تصویب این ماده واحد در کنار برنامه ریزی آموزش مبتنی بر آمایش سرزمین و آموزش همراه با تولید گام بلند و مؤثری در آموزش کشاورزی برداشته شود.

در ماده واحده مذکور برای رشته­ های کشاورزی (شاخه ­های فنی و حرفه­ ای و کاردانش) در خصوص زمان آموزش موارد زیر پیشنهاد شده است:

• برای کسب شایستگی در محیط واقعی کار، ضمن ادغام کارآموزی در برنامه درسی، پیشنهاد شده است آغاز و پایان سال تحصیلی در رشته های کشاورزی متناسب با فرایند تولید محصول در دروس­ کارگاهی و مطابق سیاست های کلان کشور برای منطقه باشد. این امر با هماهنگی اداره کل استان، توسط شورای فنی هنرستان تعیین شود. سایر دروس غیر کارگاهی همانند سایر رشته­ها در سال تحصیلی متداول اجرا ­گردد.
•  ارزشیابی پیشرفت تحصیلی متناسب با تکمیل فرایند تولید در هر منطقه انجام گیرد(با توجه به استقلال پودمان­ها، جابجایی و اجرای موازی آنها امکان پذیر باشد).
• همچنین در خصوص تأمین هزینه های بیش از  9 ماه سال تحصیلی متداول، پیشنهاد شده است هزینه مربوطه به صورت حق التدریس و مشارکت در تولید برای تمام نقش آفرینان (هنرجو، هنرآموز و ...)، طبق تبصره 75 (آموزش همراه با تولید) از درآمد خالص تأمین ­گردد. در بررسی های انجام گرفته توسط کارگروه های تخصصی مشخص شده است به دلایل زیر بار مالی آنچنانی برای آموزش و پرورش نخواهد داشت:

1. کسر هزینه کارآموزی (240 ساعت) با ادغام در برنامه درسی.
2. زمان تحصیل برای دروس کارگاهی با توجه به شرایط آب و هوایی (در مناطق گرم یا سرد) بین ده تا یازده ماه خواهد بود (حداکثر یک تا دو ماه به زمان تحصیل اضافه خواهد شد).
3. هنرآموزان بر حسب نیاز (دروس کارگاهی مورد تدریس) به نوبت جهت نظارت و سرکشی در کنار هنر جویان حاضر خواهند شد.
4. با توجه به انگیزه مشارکتی هنرجویان و هنرآموزان، درآمد آموزش همراه با تولید در هنرستانها افزایش خواهد یافت.

قابل توجه است که سرمایه‌گذاری در بخش آموزش کشاورزی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و غفلت از این مهم، خسارات جبران‌ ناپذیری را بر اقتصاد کشور و امنیت غذایی مردم به همراه خواهد داشت. با وجود حساسیت و اهمیت آموزش‌های کشاورزی و تأمین حدود  20 درصد اشتغال کشور توسط این بخش، فقط 0/77 درصد از کل دانش آموزان دوره متوسطه دوم در هنرستان‌های کشاورزی مشغول به تحصیل هستند و این امر نشانگر یکی از مشکلات مهم آموزش ‌و پرورش کشور و بازار کار بخش کشاورزی است و آینده اقتصاد کشور را تهدید می‌کند. تصویب ماده واحده مذکور می تواند به عنوان اولین قدم، راهگشای اصلاح برنامه درسی مطابق اسناد بالا دستی برای ارتقاء کیفی آموزش، پویایی و پیشرفت روز افزون در هنرستانهای کشاورزی متناسب با نیاز کشور باشد.