اگرفارغ‌التحصیلان با نگاه کارآفرینی آموزش ببینند برای کشورفرصت تلقی میشوند

دکتر محبی سرپرست معاونت برنامه ریزی درسی و تولید بسته های تربیت و یادگیری در جمع متخصصان دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش ، اهمیت مهارت آموزی و آموزش های فنی حرفه‌ای، چالش‌ها  و راهکارهای ارتقای آن را به شرح زیر تشریح کردند:

در وضعیت کنونی کشور  میتوان گفت پرداختن به مهارت و کارآفرینی برای برون رفت از چالش بزرگ بیکاری وجهش تولید که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز بوده است از ضروری ترین مباحش می باشد. با بررسی وضعیت کشورهای مختلف در می یابیم که  کشورهای پیشرفته سرمایه‌گذاری های خیلی زیادی روی بحث مهارت‌آموزی و کار و فناوری انجام داده اند به نحوی که دانشگاه های آن نسل چهارم را به عنوان دانشگاه های کارآفرین تجربه می کنند. نسل اول دانشگاه ها آموزش محور بود و نسل دوم پژوهش محوری و در نسل سوم بحث مهارت آموزی مطرح بود اما نسل چهارم از مهارت آموزی هم فراتر رفته وعنوان  دانشگاه کار آفرین به خود گرفته است و می توان گفت  مهمترین دلیل اینکه دانشگاه های پیشرفته دنیا از کشورهای دیگه با روی باز دانشجو می پذیرند دو دلیل اصلی است اول اینکه آنها بحث مهارت‌آموزی و فنی حرفه ای را خیلی جدی گرفته اند و دانش آموزان کشور خودشان وقتی که مقطع آموزش عمومی و دبیرستان وهنرستان ها  را تمام می‌کنند وارد زندگی وکار می شوندوکمتر تمایل به ورود به دانشگاه دارند  بنابراین آنهایی وارد دانشگاه می‌شوند که نخبه هستند نه همه دانش آموزان  2-چون آموزش های دانشگاه‌ی  و حمایت ها به نحوی است که فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها همانجا در همان کشورها تبدیل به کارآفرین می شود و مشکلی از مشکلات آنها را  حل می کنند. بنابراین اگر بخواهم خیلی صریح و روشن تفاوتهای انها را ببینیم تفاوت این است که کشورهایی که با برنامه هستند و دانشگاه هارا تبدیل به دانشگاه کارآفرین کردند، آموزش عمومی و دبیرستان کاملا کاربردی و سودمند و مهارت محور است. بنابراین  فارغ التحصیل شان می شود فرصت برای جامعه .

اما وقتی به کشور خودمان نگاه کنیم مواجه می شویم  با خیل افراد فارغ التحصیل که هر سال هم حدود یک میلیون نفر جویای کار هم به آنان اضافه می شود .در حالیکه اگر این فارغ‌التحصیلان با نگاه کارآفرینی آموزش دیده باشند فرصت تلقی می شوند، وقتی فرصت تلقی بشود معضل بیکاری را حل می کنند . با این مقدمه و اهمیت جایگاه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارت آموزی حالا ببینیم چالش کجاست در کشور ما مشکل اساسی چیست و    چه باید کرد؟ دو مشکل اساسی به نظر بنده وجود دارد یکی برمیگردد به ما یعنی متولیان تعلیم وتربیت  و دیگری برمیگردد به دولتمردان  و سایر نهادها. آنچه به ما برمی گردد این است که فارغ التحصیلان آموزش و پرورش مهارت ها  را به صورت کاربردی وتخصصی آنچنانکه باید فرا نمی گیرند . مشکل بعدی این است که ما شاید به مهارتهای فنی وتخصصی در خیلی موارد  خوب پرداختیم اما به مهارت های ادراکی و مهارت‌های انسانی آنچنان که باید نپرداختیم . فارغ التحصیل ما تخصص ومهارت  دارد ولی در جرأت و جسارت، قدرت سازگاری با محیط، قدرت انطباق، قدرت ریسک‌پذیری، مهارت حل مسئله وتصمیم گیری  و... ضعف دارد. در کشور ما معمولاً اخلاق حرفه‌ای را با اخلاق اسلامی فردی یکی می پندارند در حالی که در مقاله ای مطالعه می کردم که بسیار زیبا اخلاق حرفه‌ای را در سه محور تخصص، خویشتن داری و خوش اخلاقی، بیان کرده بود. تخصص را اخلاق حرفه ای می‌دانست، خویشتن داری همان سعه ی صدر است  یعنی فراخی سینه یعنی بزرگ منشی آنجایی که حضرت موسی علیه السلام میگوید ( رب اشرح لی صدری) یعنی سینه من را فراخ کن، یعنی قدرت ریسک‌پذیری، شجاعت، ابتکار، کار بزرگ انجام دادن، دل دریایی به اصطلاح، وسایر آموزه های دینی . اما آنچه به دولتمردان وسازمان ها ونهادهای حمایتی برمی گردد  این است که حمایت های مالی لازم   برای فارغ التحصیلان مثل  کشورهای پیشرفته، انجام نمی شود هر فارغ التحصیلی که کارآفرین است باید بستر کار را هم برایش فراهم کرد واورا حمایت کرد

واما راهکارچیست وچه باید کرد؟ آنچه به ما برمی گردد این است که در باز طراحی های دوره های  تحصیلی این معضلات و مشکلات را ببینیم یعنی نیاز سنجی راخیلی جدی بگیریم، نیازهای اجتماعی و علمی، نیازهای فلسفی و ارزشی، بحث فطرت گرایی توحیدی، نیازهای روان‌شناختی، واخلاق حرفه ای  وبطور خلاصه اینکه هم نیاز های تخصصی وحرفه ای وهم نیاز های ادراکی وانسانی را بطور کامل ببینیم. راهنمای برنامه درسی رشته ها را دقیق و شفاف، کاربردی وهدفمند بنویسیم. بسته های تربیت و یادگیری را متناسب با آنچه که نیاز داریم  ومتنوع با مشارکت همه صاحب نظران دلسوز ومتعهد  تولید کنیم  . اگر مادر سازمان برنامه قصد شده را خیلی خوب وکاربردی تدوین کنیم ورصد کنیم که در اجرا هم خوب اجرا شود  وفارغ التحصیل ما در آموزش وپرورش هم ماهر ومتخصص باشد در رشته وفن خود وهم از ویژگی های ادراکی ومهارت های عمومی لازم برای کار وکارآفرینی  برخوردار باشد  یقینا می توان امید وار بود معضلات کشور در زمینه اشتغال وآسیب های اجتماعی کمتر شود.